انحراف چشم یا استرابیسم چیست

انحراف چشم یا استرابیسم یا چشم های ضربدری، وضعیتی است که در آن هر دو چشم به طور همزمان به یک جهت نگاه نمی کنند. این امر به این دلیل رخ می دهد که چشم ها همزمان با یکدیگر حرکت نمی کنند و در نتیجه موقعیت های دو چشم هنگام نگاه کردن به یک جسم متفاوت است.

در این بیماری یک یا چند جفت از شش جفت ماهیچه ای که حرکت چشم را کنترل می کنند، هماهنگ نیستند. مثلا یک چشم روی جسمی که فرد می خواهد به آن نگاه کند ثابت می شود ولی چشم دیگر به سمت دیگری می چرخد.

افراد مبتلا به انحراف چشم یا استرابیسم شکایت دارند که چشمانشان به جهات مختلف نگاه می کند و  از دست دادن بینایی و درک عمق مسائلی است که از آن شکایت دارند. رانندگی برای این افراد ممکن است دشوار باشد و به ویژه کودکان به دلیل عدم هماهنگی بینایی ممکن است دچار مشکلات خواندن شوند.

وضعیت بینایی در انحراف چشم یا استرابیسم

در استرابیسم، هر چشم تصویر متفاوتی را به مغز می فرستد که گیج کننده است. هنگامی که این در دوران کودکی شروع می شود، قبل از اینکه اتصالات چشم و مغز محکم شود، در نهایت باعث می شود که مغز یکی از تصاویر را نادیده بگیرد. به عبارت دیگر، فقط تصاویر یک چشم پردازش می شوند. در نهایت، چشمی که تصویر آن به طور مداوم نادیده گرفته می شود، «تنبل» می شود.

در واقع مغز همیشه تصویر یک چشم را سرکوب می کند و در نتیجه پردازش و بازخوردی به سلول های عصبی آن چشم نمی دهد. این در نهایت باعث می‌شود که یک چشم طبیعی از نظر عملکردی و فیزیکی «دیدن» را متوقف کند که به این حالت آمبلیوپی می گویند.

آمبلیوپی نیز می تواند علت استرابیسم باشد. بزرگسالان به آمبلیوپی مبتلا نمی شوند زیرا مدارهای چشم و مغز قبلاً قبل از ظاهر شدن تصاویر مختلف شکل گرفته است. در عوض، بزرگسالان مبتلا به استرابیسم اغلب از دوبینی شکایت دارند.

علل انحراف چشم یا استرابیسم

بیش از نیمی از کودکان مبتلا به انحراف چشم دارای استرابیسم مادرزادی هستند که بیشتر به دلیل عدم کنترل عصبی بر حرکت عضلات چشم سالم است. به ندرت ممکن است به دلیل فلج مغزی، آب مروارید ( ناشی از سرخجه مادرزادی)، سندرم های مادرزادی مختلف، تومورها یا آسیب مغزی تروماتیک نیز رخ دهد.

بزرگسالان به ندرت به استرابیسم مبتلا می شوند ولی ممکن است در نتیجه بوتولیسم که برخی از عضلات را فلج می کند، دیابت، سندرم گیلن باره، بیماری گریوز، آسیب به چشم یا مغز و سایر علل رخ دهد.

ریسک فاکتورهای ابتلا به انحراف چشم یا استرابیسم

• سابقه خانوادگی
• دور بینی اصلاح نشده
• شرایط پزشکی، مانند سندرم داون، فلج مغزی، هیدروسفالی، تومور مغزی، دیابت، یا اختلالات تیروئید
• سکته
• آسیب سر

تشخیص و درمان انحراف چشم یا استرابیسم

تشخیص با استفاده از تست‌های استاندارد چشم، از جمله پوشاندن و باز کردن چشم برای مشاهده تغییر جهت مردمک، تست‌های رفلکس نور و آزمایش شبکیه و همچنین حدت بینایی است. آزمایش مغز و اعصاب نیز لازم است. درمان با عینک‌ هایی با قدرت مناسب شروع می ‌شود و طبق نظر پزشک ادامه می باید.

در نهایت، جراحی چشم اغلب برای تقویت یا تضعیف عضلات مختلف چشم مورد نیاز خواهد بود به طوری که هر دو چشم با هم در یک جهت حرکت می کنند. جراحی بهتر است در زمانی که کودکی انجام شود. حدت بینایی همچنان نیاز به اصلاح با عینک دارد و اگر تنبلی چشم قبلاً درمان نشده باشد، جراحی انحراف چشم موفقیت آمیز نخواهد بود. چشم های اصلاح نشده در کودکان ممکن است منجر به از دست دادن بینایی شود. استرابیسم حتی ممکن است پس از درمان عود کند، بنابراین نظارت دقیق پزشک همواره الزامی است.

بزرگسالان مبتلا به استرابیسم نوسانی ممکن است به تمرینات ماهیچه ای چشم، عینک یا هر دو نیاز داشته باشند. مشکلات چشمی شدید ممکن است نیاز به جراحی فوری چشم داشته باشند. اگر چپ چشمی به دلیل ضعف بینایی باشد، ابتدا باید اصلاح شود.

در حال حاضر، هیچ داروی تجویزی تایید شده ای توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای درمان استرابیسم وجود ندارد. در برخی موارد می توان از عینک مخصوص یا لنزهای تماسی برای درمان استرابیسم استفاده کرد. این محصولات بینایی به گونه ای طراحی شده اند که کمک می کنند چشم ها با هم کار کنند و حرکت کنند.

پزشک شما همچنین ممکن است برای درمان آمبلیوپی لنزهای منشوری را تجویز کند که  شدت نور ورودی به چشم را تغییر می دهند و به کاهش میزان چرخش چشم برای تمرکز کمک می کنند.