اکسید روی

اکسید روی با فرمول ZnO نوعی ترکیب معدنی است که از کانی زنیت به صورت طبیعی به دست می آید و به رنگ سفید پودری است.  در آب محلول است. در ساخت محصولات و مواد مختلفی از جمله شیشه، چسب، رنگدانه های تجاری، باتری، بازدارنده های آتش، باتری، آهنرباهای فریت، مواد آرایشی، سرامیک و روغن های فریت به عنوان مواد افزودنی کاربرد دارد. به این دلیل از این ترکیب شیمیایی در ساخت ترانزیستورها، چراغ های LED و الکترود نمایشگر ها استفاده می کنند که ویژگی های قابل توجهی از جمله تابندگی بالای نور حین برانگیختگی الکترون ها، تحرک زیاد الکترون ها، شفافیت زیاد و محدوده شکاف انرژی بالا دارد.

انواع روش های تولید اکسید روی

هر سال به روش های مختلف و در زمینه های متفاوت به ۴ روش کلی به تولید این ترکیب می پردازند که در ادامه به توضیح روش های مستقیم، غیر مستقیم و فرایند های شیمیایی مرطوب آن ها می پردازیم.

روش مستقیم

در این روش سنگ هایی که در ترکیبشان روی دارند را ذوب می کنیم بعد از آن موادی که ذوب کردیم را با استفاده از حرارت منبعی کربنی مثل آنتراسیت تبدیل به بخارات روی می کنیم، بعد از این مرحله روش غیر مستقیم را پیش می گیریم و ترکیب را بدین ترتیب به اکسید تبدیل می کنیم. اکسیدی که با این روش تولید می شود نسبت به اکسیدی که با روش غیر مستقیم تولید می شود، خلوص و در نتیجه کیفیت پایین تری دارد.

روش غیر مستقیم

در این روش درون بوته های گرافیکی فلز روی را ذوب می کنند و سپس آن را در دمای بالاتر از ۹۰۷ درجه سانتی گراد به بخار تبدیل میکنند. از واکنش اکسیژن هوا همراه با بخار روی و در پی آن افت دما اکسید روی روشن و درخشان تشکیل می شود بعد از آن این اکسیدوارد مجرای خنک کننده شده و در یک محفظه جمع می شود. در سطحی جهانی اکثرا اکسید را با این روش تولید می کنند.

فرایند شیمیایی مرطوب

در این روش از محلول های آبی نمکی روی این اکسید را تولید می کنند و رسوبات جامد آن را در دمای ۸۰۰ درجه کلسینه می کنند.

در روشی دیگر که سنتز آزمایشگاهی است اکسید روی را از طریق تغییر غلظت اکسیژن به رنگ قرمز یا سبز در می آورند.

کاربرد های اکسید روی

پزشکی

این اکسید به راحتی اشعه فرابنفش را جذب می کند و خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد به همین دلیل هم کاربرد گسترده ای در صنعتپزشکی دارد. در درمان بیماری های مختلف از جمله آکنه، سوختگی، بریدگی، درماتیت و خارش ناشی از اگزما از این ترکیب استفادهمی کنند. به علاوه از ZnO برای ساخت انواع کرم های محافظتی در برابر گرما، پمادها و شامپو های ضد شوره استفاده می کنند.

ساخت لاستیک

در جوشاندن لاستیک ها از استئاریک اسید و ZnO استفاده می کنند و بین ۵۰ تا ۶۰ درصد این مصرف در صنعت ساخت لاستیکاست. افزودن این ترکیب باعث مقاومت در برابر اشعه فرابنفش و جلوگیری از رشد قارچ ها می شود.